Το τζάκι είναι ένας από τους ωραιότερους και οικονομικότερους τρόπους θέρμανσης. Παρόλο που τα συμβατικά τζάκια χρησιμοποιούνται πολύ, στις μέρες μας ιδιαίτερα δημοφιλή είναι τα ενεργειακά τζάκια γιατί κάνουν μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας.
Η διαφορά ανάμεσα στα παραδοσιακά και στα ενεργειακά τζάκια είναι η εστία. Τα συμβατικά τζάκια έχουν ανοικτή εστία ενώ τα ενεργειακά έχουν εστία κλειστού τύπου από μαντέμι. Έτσι η απόδοσή τους είναι καλύτερη και το ποσοστό απώλειας θερμότητας είναι πολύ χαμηλότερο.
Με την κατάλληλη τροποποίηση τα ενεργειακά τζάκια μπορούν να συνδεθούν με λέβητα κεντρικής θέρμανσης. Ο λέβητας συνδέεται με σωλήνες και όταν το τζάκι είναι σε λειτουργία μεταφέρουν ζεστό νερό σε όλους τους χώρους του σπιτιού.
Στις μέρες μας χρησιμοποιούνται επίσης σαν οικονομική λύση θέρμανσης οι ξυλόσομπες, οι σόμπες πέλετ, τα αερόθερμα καλοριφέρ, τα ηλεκτρικά και τα τζάκια αερίου. Τα τελευταία δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το παραδοσιακό τζάκι με ξύλα, είναι όμως ένας οικονομικός τρόπος θέρμανσης και δίνει την αίσθηση της θαλπωρής του τζακιού.
Ως προς το υλικό κατασκευή τους τα τζάκια μπορεί να είναι μαντεμένια, μεταλλικά, από πυρότουβλα και πυράντοχα τσιμέντα και από πέτρα. Τοποθετούνται προκατασκευασμένα ή χτίζονται επί τόπου.
Για την αποδοτικότερη λειτουργία των συμβατικών ή των ενεργειακών τζακιών πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε καθαρισμός της καμινάδας πολύ τακτικά. Μία καμινάδα που δεν έχει καθαριστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα γεμίζει με πίσσα και υπάρχει φόβος πυρκαγιάς.
Η κατασκευή ενός τζακιού είναι περίπλοκη και απαιτεί τέχνη και επιδεξιότητα. Μεγάλη σημασία για το πώς λειτουργεί ένα συμβατικό ή για ένα ενεργειακό τζάκι έχει η καμινάδα. Μια σημαντική λεπτομέρεια είναι το ύψος της που πρέπει να ξεπερνάει οτιδήποτε θα μπορούσε να παρεμποδίσει την έξοδο του καπνού.
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται επίσης πολύ οι σόμπες από πέλλετ ή βιοκαύσιμα και οι ξυλόσομπες. Βγάζουν πολύ ζέστη και είναι σχετικά οικονομικές στην αγορά και στην κατανάλωση.
Μια ακόμη κατηγορία τζακιού είναι τα πέτρινα τζάκια. Για την κατασκευή τους απαιτείται πολύ μεγάλη επιδεξιότητα και τέχνη. Ανήκουν στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τα συναντάμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας σε παλιά αρχοντικά που έχουν μετατραπεί σε ξενώνες. Τα πέτρινα τζάκια κοσμούν παραδοσιακά αρχοντικά ή και βίλλες και δίνουν μια αίσθηση πολυτέλειας στους χώρους αυτούς.
Όποιο είδος τζακιού και αν επιλέξουμε για το σπίτι μας, ενεργειακό τζάκι ή παραδοσιακό θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι θα αναλάβει την κατασκευή του ένας πεπειραμένος τεχνίτης. Επίσης, όταν θα αρχίσουμε να ανάβουμε το τζάκι μας, θα πρέπει να τηρούμε τους κανόνες λειτουργίας του, να μην κάνουμε κατάχρηση και να κάνουμε τακτική συντήρηση και καθαρισμό της καμινάδας.